O carballo inspirou a poetas como Antonio Machado que escribiu: "O carballo é a guerra, o carballo / di o valor e a coraxe / rabia inmóbil / na súa torcida ramaxe / e é máis rudo / que a aciñeira, máis nervado / máis altivo e máis señor"
É unha árbore árbore de copa ampla, tronco leñoso con gretas lonxitudinais e folla caduca. As súas follas son grandes, simples, en disposición alterna, con estípulas alargadas que caen axiña. Son lisas polas dúas caras, de cor verde intensa polo dereito e máis pálidas, cos nervios ben marcados, pola cara inferior; a súa forma é ovalada, con pecíolo moi curto (2 a 7 mm). Produce flores masculinas, que nacen solitarias ou en grupos de ramalletes do ano anterior. Landras colgantes sobre un longo pedúnculo, ovalado-oblongas, cunha carapucha de escamas case planas a xeito de lousado. Distribúese pola metade norte peninsular e o noroccidente, e chega até Salamanca e Cáceres.
O carballo prefire os solos acedos, frescos e ben desenvolvidos. Normalmente habita nas zonas de clima morno con ausencia prolongada de seca estival e require bastante luz, sobre todo nas primeiras fases do crecemento. A súa área de distribución solápase en moitos lugares coa da faia, coa que compite. Crece de forma natural formando xeralmente extensos bosques, desde o nivel do mar até os 1.500 m de altitude.
Dado á resistencia á humidade, a súa madeira foi un material básico na construción naval. Tamén se usou na confección de travesas de ferrocarril por soportar ben a intemperie e as vibracións. Os toneis seguen sendo unha das súas aplicacións, pois proporciona o mellor aroma e sabor aos bos viños e coñacs. En ebanistería é unha das madeiras máis apreciadas. Ademais orixina un carbón vexetal de excelente calidade e alto poder calorífico, moi utilizado na forxa do ferro. As súas landras empréganse como forraxe do gando, e a súa cortiza e agallas como curtinte. Doutra banda, é unha especie moi usada en xardinaría e frecuentemente confundida con Quercus petrea.
