Neste medio vale a pena perderse entre os seus carballos centenarios, protagonistas xunto ao buxo do noso parque. O carballo (Quercus robur) é a árbore sagrada na cultura rural galega, á árbore autóctona da comunidade por excelencia. As carballeiras foron de vital importancia no desenvolvemento económico do campo e fonte de recursos para os habitantes da zona. A madeira destas árbores era moi apreciada en construción, carpintería e ebanistería.
Acompañando aos carballos aparecen outras especies botánicas autóctonas e, sobre todo, moita flora silvestre. Destacan fentos, silvas, ficarias, hedras, arbustos e fungos de diferentes variedades, como o boletus.
No medio da carballeira atópase, entre bancos de pedra, unha fonte de estilo romántico (1849) construída en granito, coñecida como Fonte da Mixirica. Nas súas orixes abastecía de auga á veciñanza e segundo os documentos foi causa de numerosos conflitos, pegada como estaba aos muros do pazo e próxima a outras grandes propiedades con inclinación a desviar o caudal de auga mediante diversos procedementos.
Preto dela, o cruceiro de pedra, sobre unha plataforma cuadrangular de granito, indícanos que estamos nun lugar sagrado e historicamente relevante. Posúe unha cruz con imaxes de Cristo crucificado e a Virxe da Piedade no seu reverso. Os cruceiros son, xunto cos hórreos, os monumentos populares máis característicos de Galicia e o pazo de San Lourenzo de Trasouto conta con dúas pezas.
Pazo de San Lourenzo de Trasouto
O pazo de San Lourenzo é hoxe en día un gran complexo arquitectónico levantado arredor da pequena capela medieval. Ao longo do tempo foi obxecto de dúas transformacións importantes: no século XIV amplíase para converterse en mosteiro, completándose no XVIII coa construción da Capela Maior e a sacristía. No século XIX inicia a súa conversión de edificio relixioso a civil. O pazo foi declarado monumento histórico artístico e Ben de Interese Cultural no ano 1979.
Entre o seu extenso patrimonio deslumbra unha espectacular escultura natural feita de buxo tallado que ocupa todo o claustro, soamente cruzado por dous corredores abertos entre os setos. Estes, traballados en formas xeométricas, representan motivos alegóricos, cruces, cunchas de peregrinos ou símbolos grecolatinos, entre outros. Considerada unha xoia da xardinería xeométrica galega e a arte relixiosa, a súa plantación se remonta ao século XVII.
Merece a pena visitar a capela e a igrexa, que conserva restos románicos como o altar maior e o pórtico na entrada. O retablo renacentista italiano de mármore de carrara foi traído desde Sevilla no século XIX, a cambio do retablo orixinal. Nesa época o contacto coa cidade andaluza debeu ser frecuente xa que, repartidos polo pazo, podemos ver varias obras de arte de estilo sevillano, como o artesoado de azulexos que decora o Salón dos Tapices, chamado así por conter, ademais, unha valiosa colección de pezas flamencas do século XVII.
Arredor do pazxo, os amplos xardíns están divididos en varias zonas de diferentes estilos: o xardín en terrazas, un xardín paisaxista, a horta e o bosque. Moi frondosos e coidades, neles atopamos camelia, laranxos, azaleas, magnolios, faias, hortensias, dalias, gardenias, tileiros, sangomiños, así até sobrepasar o centenar de especies.
Saíndo do xardín e dos seus muros, ao lado da carballeira, nos adentramos no barrio de Carme de Abaixo. Recomendamos achegarse até o antigo muíño, edificación tamén inseparable da paisaxe galega.
Fauna
Todo un universo de pequenos animais habita a Carballeira e os seus xardíns: pegas, esquíos, formigas, caracois, lonbrigas, gusanos, saltóns, grilos, bolboretas e especies de paxaros como gorrións, estorniños, merlos, pegas, mouchos, curuxas…
Tamén veremos pequenos réptiles e anfibios: escánceres, lagartos, sapos ou píntegas, podendo chegar a atoparnos, aínda que é raro, algunha víbora.
Unha das especies autóctonas de estas rexións é a víbora cantábrica (Vipera seoanei), tamén coñecida como a “víbora de Seoane” e que debe o seu nome ao catedrático ferrolán Víctor López Seoane. Déuselle rango de especie en 1976.
A Carballeira de San Lourenzo pódese visitar sen restricción, porén o acceso ao pazo está regulado con horarios.