A actual Compostela foise configurando a partir dun pequeno núcleo de poboación, alí onde a inicios do s. IX o ermitán Pelayo descubrira os restos do Apóstolo. Terras na que previamente existiu un asentamento romano xa abandonado.
Desde aquel núcleo primixenio, a futura cidade irase expandindo durante os séculos IX, X e XI ao redor de sucesivas ampliacións, a modo de espazos concéntricos: os chamados Xiros de Compostela.
O primeiro Xiro foi o Xiro de Compostela ou Xiro dá cidade, establecido polo rei Alfonso II quen no ano 834 estendía a xurisdición de Santiago a un radio de 3 millas, tomando como epicentro o Santuario do Apóstolo. Trátase do privilexio feudal documentado máis antigo de Europa.Quedaba así constituído o Locus Sancti Iacobi.
Con Ordoño I, en 858, o señorío de Santiago esténdese ata as 6 millas, é o chamado Xiro dá Rocha. Será no ano 915 cando o territorio compostelán amplíe as súas fronteiras ata as 12 millas.
Así, en honra a estes primeiros Xiros, xerme da Compostela actual, toman o seu nome os Xiros dous Montes de Compostela, estendendo o seu radio de acción, de monte a monte ata os confíns da cidade.